Waarom kritiek zo pijnlijk is

thumbs_up_down_wide.jpg
Vind je dit gedicht mooi?Deel het op Facebook

thumbs_up_down_wide
Al krijg je duizend complimentjes, die ene rotopmerking is waar je ’s nachts van wakker ligt. Het is eigenlijk te gek voor woorden, maar helaas wel de realiteit. Kritiek lijkt soms veel krachtiger te zijn dan een compliment. Maar waarom eigenlijk?
Toen ik begon met het schrijven van dagelijkse gedichten op Facebook, moest ik enorm wennen aan de feedback die ik kreeg. De complimentjes waren fantastisch, ik vond het heerlijk om te zien dat mensen konden genieten van wat ik deed. Maar met de complimentjes kwam ook af en toe een akelige opmerking. En het maakte niet uit hoeveel mensen die dag hadden geroepen dat ze mijn gedichten prachtig vonden, als er één iemand riep dat ik een prutdichter was, dan sloeg de twijfel toe. Ik heb inmiddels duizenden dichtbundels verkocht en toch was de twijfel daar. Zou dat dan echt zo zijn?

Die ene rotopmerking

Wat ik daar interessant aan vond was de vraag waarom zo’n rotopmerking me harder raakte dan al die complimenten bij elkaar. Vooral omdat, naarmate de pagina groeide, de verhouding niets leek uit te maken, 1 rotopmerking op 100 complimenten, had net zoveel effect als 1 rotopmerking op 1000 of 10.000 complimenten. Ik berust me niet graag in primaire emoties, dus wilde ik weten hoe dat kwam, maar vooral, wat ik eraan kon doen. Want als me één ding duidelijk is geworden, dan is het dat de mate van succes niet uitmaakt. Al verkoop ik 100.000 dichtbundels, succes maakt je niet minder onzeker, integendeel.
De wijze van kritiek bleek daarin een grote rol te spelen. Opbouwende kritiek is moeilijk, maar goed mee om te gaan. Het zijn de echt akelige opmerkingen waardoor je gaat twijfelen. Waarom? Omdat je stiekem bang bent dat ze gelijk hebben. Dat iedereen diep van binnen onzeker is, dat was geen nieuws voor me, maar wél nieuw was het feit dat bijna iedereen zichzelf stiekem ziet als fraudeur. Wanneer je naar anderen kijkt, dan zie je mensen die het allemaal prima voor elkaar hebben, mensen die altijd lijken te weten wat ze doen. Maar jij? Jij hebt geen idee. Jij doet maar wat. Je snapt niets van het leven, en je doet je best om te doen wat goed is. Maar ooit zal iemand ontdekken dat jij die ene persoon bent die het allemaal niet weet.
Het punt is alleen dat we bijna allemaal die persoon zijn. Die persoon die we zien, die alles weet, en nooit twijfelt, die bestaat niet. Dat is schijn en projectie. En precies daarom komen rotopmerkingen hard aan. Omdat je bang bent dat dát de mensen zijn die je doorhebben, die weten hoe het echt zit, terwijl dat niet verder van de waarheid had kunnen zijn.

Hoe wapen je jezelf?

Maar kun je je daar dan niet tegen wapenen? Gelukkig wel! Het geheim van kritiek kunnen verdragen, is ervoor zorgen dat je de complimenten waardeert, maar niet nodig hebt. Zolang je jezelf in een positie brengt waarin je je eigenwaarde ontleent aan de complimenten van anderen, ben je een wandelende schietschijf voor mensen die ruiken dat je kwetsbaar bent. En in die positie schuif je alle positieve opmerkingen aan de kant, want die ene rotopmerking, die bevestigt wat jij stiekem al die tijd al wist: ik ben een fraudeur. Het punt is alleen dat die overtuiging voortkomt uit niets anders dan onzekerheid. Als jij een fraudeur bent, zijn we het allemaal.
Daarbij komt ook dat lang niet iedereen het goed met je voor heeft. Zaken als jaloezie en onvrede over het eigen leven zorgen er vaak voor dat mensen nare dingen zeggen, waarbij er geen grens lijkt te zijn aan de mate van naarheid. Maar er bestaat ook nog zoiets als nuttige en opbouwende kritiek toch? Inderdaad, maar het kenmerk van opbouwend, is per definitie dat je niet wordt neergehaald. En juist daarin bleek voor mij het antwoord te liggen in het omgaan met kritiek: als het onaardig is, luister ik niet en reageer ik niet. Als het neerbuigend is, luister ik niet en reageer ik niet. Als het respectloos is, luister ik niet en reageer ik niet.

Geen schietschijf

We leven in een wereld waarin iedereen, mede dankzij internet, alles maar denkt te kunnen zeggen en doen. Zolang we dat voeden met respons, zal dat niet snel veranderen. Het is voor mij de gouden regel geworden in omgaan met kritiek: een respectloze reactie heeft geen waarde. Maak van jezelf geen schietschijf, twijfel hoogstens aan wat je doet, maar nooit aan wie je bent. Onthoud dat iedereen onzeker is en niemand echt weet wat hij doet.
We leven immers allemaal voor het eerst.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *