We benne op de wereld om mekaar te hellepe nietwaar? Daar is helaas niet iedereen het mee eens. Althans, in de basis is iedereen het er eigenlijk wél mee eens, totdat er iets misgaat en dan is het vaak snel afgelopen met de behulpzaamheid.
Ik plaatste vanochtend een gedicht over behulpzaamheid en waarom dat volgens mij heel erg belangrijk is:
Stank voor dank
Als ik zoiets plaats regent het al snel reacties als: ‘Ooit dacht ik er ook zo over, maar toen kreeg ik het deksel op mijn neus of’, ‘Ja, en stank voor dank krijgen zeker?’. Dat zijn hele logische reacties. Immers, iemand helpen doe – als het goed is – uit de goedheid van je hart en dan is het extra zuur als je in plaats van een ‘dankjewel’ inderdaad het spreekwoordelijke deksel op je neus krijgt. Het punt is alleen dat dat precies is waar het misgaat; hoewel we hulp vaak oprecht goed bedoelen, verwachten we er stiekem toch iets voor terug, al is het dan maar erkenning voor het feit dat we iets goed gedaan hebben. Als die erkenning uitblijft, of erger nog, als er negativiteit is in plaats van erkenning, dan slaat onze goedheid vaak om in iets dat zo negatief en haatdragend is, dat je je inderdaad kunt afvragen of het niet beter is om nooit meer iemand te helpen.
Verwachtingen
Ik denk niet dat dat waar is. Ik denk dat het probleem niet zit in de intenties of de uitwerking, maar in de verwachting die je voor jezelf schept, maar ook of je in staat bent om een situatie te zien in het grotere geheel der dingen. Zo help ik mensen bijvoorbeeld nooit meer financieel. Ik help ze met financiële raad, ik wil telefoontjes voor ze plegen, afspraken voor ze maken, maar geld lenen doe ik niet meer. Waarom niet? Omdat geld lenen bijna net zo erg is als een drugsverslaafde van drugs voorzien. Dat is niet helpen, dat is de verslaving ondersteunen omdat je het met iemand te doen hebt. Bovendien slopen dit soort situaties vaak relaties omdat jij als goedbedoelende geldschieter verwacht dat de ontvanger verstandig met het geleende bedrag omspringt en het op tijd terugbetaalt en meestal is dit natuurlijk niet zo (de problemen kwamen immers ergens vandaan, nietwaar?). Dat geldt natuurlijk niet voor de mensen die buiten hun eigen schuld om in de penarie zijn gekomen, maar opmerkelijk genoeg zijn dit vaak niet de mensen die geld lenen, omdat ze hun eigen boontjes willen doppen.
Verwachting is vrijwel áltijd waar relaties op stuklopen als het om helpen gaat. En dat heeft dus alles te maken met het feit dat we – ook al zeggen we van niet – iets terugverwachten, zelfs al is het maar een kleine dankjewel, of een knikje…iets! Als je zoiets zegt is de reactie vaak: ‘Ja maar je mag toch op z’n minst verwachten dat…’ en daar is die verwachting weer. We worden opgevoed met kreten als ‘wie goed doet, goed ontmoet’ en ‘wat je zaait zul je oogsten,’ maar een handleiding bij die uitspraken krijgen we niet. Natúúrlijk is het fijn als je de dankbaarheid krijgt waarop je hoopte, maar of je die nou krijgt of wordt beloond met een deksel op je neus, doet niets af aan je intentie. Jij zag een situatie die rechtgezet moest worden, en dat heb je gedaan. En daar houdt het op. Als het daar niet ophoudt, en je weegt de reactie mee in je oordeel, dan heet het namelijk geen goede daad, maar een transactie. Jij doet iets, en aan de hand van wat je ervoor terugkrijgt (stank óf dank) beoordeel je of je dit nog een keer zou doen. Volledig logisch, volledig menselijk, maar óók de reden dat mensen het na een slechte ervaring vaak laten afweten, en dat is zonde.
Helpen om te helpen
Er zijn meer dan genoeg situaties geweest in mijn verleden waarin ik iemand heb geholpen. Écht geholpen, aan een baan, aan een woning, aan een toekomst. En méér dan eens (maar, heel belangrijk: niet altijd) kreeg ik het deksel keihard op mijn neus. Omdat ze niet begrepen wat ik had gedaan, hoeveel ik ervoor heb moeten doen en soms zelfs hoeveel ik ervoor heb moeten opofferen. Doet dat pijn? Absoluut, ik ben geen robot. Maar het verandert niets. Als ik iemand help, dan help ik om te helpen. Omdat er iets scheef is dat rechtgezet moet worden. Omdat ik mijn leven en energie wil gebruiken om positieve dingen te bewerkstellingen. En natúúrlijk verandert het mijn mening over de persoon in kwestie, je mag best teleurgesteld zijn in iemand. Maar spijt van hulp heb ik nooit, want het gaat om de intentie, niet om de uitkomst.
Dus ja, ik geloof heilig dat we hier op de wereld zijn om elkaar te helpen, én dat dat in balans is. Ik geloof ook in oogsten wat je zaait, alleen niet dat het via dezelfde persoon terugkomt en ook niet op dezelfde manier. Mensen helpen, iets goeds doen met je leven, ongeacht de uitkomst. Daar zouden we ons meer op moeten richten.
Focus op de actie, niet op de reactie, en al helemaal niet op de transactie.
Lees ook:
