We voelen op dit moment allemaal hetzelfde. Je zit achter je computer of voor de televisie, en je ziet alles dat er aan het gebeuren is. Brexit, Trump aan de macht, verschrikkelijke beslissingen, boosheid en haat alom, en je hebt het gevoel dat je iets wilt doen, dat er íets is dat je zou moeten doen. Maar in je eentje kun je de wereld niet veranderen en hartstikke leuk dat liefde alles overwint, maar Trump knuffel je niet het Witte Huis uit.
Er moet toch iets zijn dat we kunnen doen? Dat is er zeker, het probleem is alleen dat actie / reactie in dit geval niet zo duidelijk is. Het voelt een beetje als een grote schuld. Je kijkt ernaar, en hebt geen idee hoe je dit ooit moet afbetalen. Maar met kijken en je zorgen maken lost de schuld zich niet op, met terugbetalen wel, al begint dat maar met hele kleine beetjes.
Torenhoge schuld
Jaren geleden had ik een torenhoge schuld, omdat het me een fantastisch idee leek om een winkel te beginnen en een jaar later de crisis uitbrak. Ik was ten einde raad, toen ik op een boek stuitte dat me heel interessant advies gaf: begin met het allerkleinste bedrag, zodat je eerste overwinning binnen handbereik is. En dat deed ik. Ik loste een bedrag van 2000 euro af, en dat scheelde me een aantal tientjes per maand aan aflossing en rente. Dat bedrag gebruikte ik om meer af te lossen aan de andere lening. Toen die weg was kwam er een bedrag vrij van enkele honderden euro’s en dat gebruikte ik om extra af te lossen aan de derde en laatste lening. En zo werd een schuld die ik onaflosbaar achtte in een paar jaar helemaal weggewerkt.
Wat er met de wereld aan de hand is, is vrijwel hetzelfde, alleen is haat de schuld, en liefde de aflossing. De boosheid en angst die er onder mensen heerst, is niet vandaag op te lossen, en morgen ook niet. Dat is namelijk iets dat al jaren sluimert en langzaam maar zeker is opgebouwd. Het heeft geen zin als we hand in hand naar Syrië marcheren voor de vrede. Het heeft geen zin om massaal te protesteren tegen Trump. Trump is niet het probleem, hij is alleen het symptoom, de tumor van de onderliggende ziekte: angst en boosheid. En je kunt een tumor wel verwijderen, maar als je de ziekte niet behandelt, verschijnt er wel weer een nieuwe.
Beginnen bij de basis
Maar wat kunnen we dan wel? Eigenlijk is het heel erg simpel: beginnen bij de basis. Als ik naar de Albert Heijn loop, kom ik onderweg minstens tien mensen tegen. Ik groet altijd iedereen, iets waarvoor mijn vrouw zich doodschaamde toen ze me net leerde kennen, want ik lijk zo wel een beetje de buurtportier. Soms lacht of groet er iemand toe, meestal vang ik bot, daar trek ik me weinig van aan. Ik ben er heilig van overtuigd dat de staat van de wereld direct gerelateerd is aan hoe we in het dagelijks leven met elkaar omgaan.
Massaal naar onze smartphones kijken, elkaar niet meer groeten, niet meer de deur voor een ander open houden, elkaar niet meer vertrouwen, niet meer naar elkaar luisteren, elkaar niets meer gunnen. Maar ook alleen maar mensen volgen op Facebook die we leuk vinden, waardoor we niet meer worden uitgedaagd om anders te denken, want iedereen die niet in ons straatje denkt ontvolgen we.
‘Die idioten’
De problemen in de wereld kunnen we niet vandaag ineens oplossen, morgen ook niet. Maar we kunnen wel beginnen met het aflossen van de kleinste schuld. Kijken hoe we dagelijks met elkaar omgaan en besluiten dat dat beter kan, beter moet. Het probleem is niet Trump, het probleem is niet Wilders, het probleem is dat er miljoenen boze en bange mensen zijn, die voortdurend weg worden gezet als ‘die idioten’, terwijl we eigenlijk gewoon beter naar ze kunnen luisteren en met ze kunnen praten. Want uiteindelijk is dat wat iedereen wil, gehoord en begrepen worden. Kleine beetjes liefde, net zolang tot de grote berg haat die is opgebouwd, net zo langzaam afbrokkelt als ze is ontstaan.
Laten we beginnen met gewoon weer ‘hallo’ tegen elkaar zeggen op straat.