Pas op wat je deelt / gelooft

Ik las van de week een walgelijk artikel op Facebook. Het ging over een moeder die een foto van haar dochter op Facebook had geplaatst, waarna haar dochtertje op basis van de foto door mensensmokkelaars was verkocht en daarna ontvoerd. Het meisje werd nooit meer teruggevonden. Het was een hartverscheurend artikel, met veelzeggende foto’s van een mooi meisje en een huilende moeder.
Ik vond dit een walgelijk artikel, omdat het complete onzin was, een keiharde leugen. De foto van het meisje was een modellenfoto van een kinderkapper en de foto van de huilende moeder was afkomstig van een stocksite (zo’n site waar kranten en gekke dichters hun foto vandaan halen). Ook voor de waarheidsgetrouwheid van het verhaal zelf was geen kruimeltje bewijs te vinden. Niet dat daar bewijs voor nodig was, want een blik op de url van de website (Viral.co) én het feit dat je het artikel moest liken om het te kunnen lezen, zei eigenlijk al genoeg. Oplichting, opruiiing en alles voor de Likecijfers.
Spookverhalen
Ik word oprecht misselijk van dit soort praktijken. Inspelen op de angst van mensen om je centjes te verdienen. Het raakt me omdat er twee mensen in mijn directe omgeving serieus in paniek raakten van dit verhaal en zich afvroegen of ze überhaupt nog wel iets van hun kinderen online konden posten. Nu is dat natuurlijk altijd goed om over na te denken, want we leven daadwerkelijk in een gevaarlijke tijd. Maar juist in zo’n tijd heeft niemand iets aan spookverhalen die misbruik maken van mensen die wél zoiets verschrikkelijks hebben meegemaakt. Want feitelijk is dat wat je doet, je schrijft een artikel over de rug van het meisje dat wél echt is ontvoerd en de ouders die wél echt ontroostbaar zijn, want dát is waar de angst vandaan komt.
Allemaal nep
Overigens zijn dit soort sites helaas niet zeldzaam. Bijna dagelijks zie ik op mijn tijdlijn artikelen voorbij komen met prachtige of verschrikkelijke verhalen. Van die ene dokter die hét geneesmiddel voor kanker heeft, maar die monddood wordt gemaakt door de medische industrie (alsof dat überhaupt nog zou kunnen in deze tijd van social media). Of over IS die deze week een jongen vermoord zou hebben omdat hij een slechte muzieksmaak had, met fotobewijs. Bij dit soort artikelen kan ik het niet laten om het plaatje in Google Image Search te gooien, en eigenlijk weet ik van tevoren altijd al dat het onzin is. Die foto van dat superactuele artikel van die jongen, was namelijk anderhalf jaar oud, en had niets met IS te maken.
We worden bang gemaakt, er wordt ons hoop gegeven, we worden kwaad gemaakt, en bovenalles, we worden gemanipuleerd. En niet eens vanuit een ideologie, want dat zou nog ergens te begrijpen zijn, maar gewoon om ordinaire likes, sites van gewetenloze mensen die snel geld willen verdienen door in te spelen op de angsten en gevoelens die er heersen. Het is misselijk, het is walgelijk, maar bovenalles, als wij die dingen massaal blijven delen, is het ook nog eens oprecht gevaarlijk.
Gezond verstand
Als angst en hoop om de hoek komen kijken, verliezen we al snel ons gezond verstand, en dat is logisch. Maar we zijn niet dom. Pagina’s met dit soort nepverhalen hebben vrijwel allemaal dezelfde overeenkomst. Ze hebben een nietszeggende url, zoals Viral.co, health.xz, newsoftheworld.wx (die verzin ik even terplekke), ze zijn állemaal slecht geschreven en / of vertaald en ze willen vrijwel allemaal dat je het artikel al van een Vind ik leuk voorziet nog voor je het gelezen hebt. En dat is natuurlijk raar. Zou jij een recensie plaatsen van een restaurant, nog voor je er gegeten hebt?
Het is tijd dat we massaal stoppen met dit soort dingen delen. We hebben gezond verstand, laten we dat gebruiken. Want angst, hoe je het ook wendt of keert, is een slechte raadgever. Wat dat betreft zouden ze voor Facebook een oude slogan uit het stof mogen trekken: geniet, maar deel met mate.